Daar zit je dan als kersverse wethouder Duurzaamheid. In je nieuwe collegeprogramma is met veel enthousiasme aangekondigd dat ook jouw gemeente zoals dat heet ‘Van het aardgas’ af gaat. Je bent erg blij met die doelstelling, je hebt er zelf hard voor geknokt, maar je hebt ook genoeg politieke ervaring om te weten dat dit een complex proces, met nogal wat politieke risico’s, kan worden.
Technisch is het allemaal niet zo ingewikkeld. Er zijn immers maar een paar alternatieven voor het aardgas: een all-electric oplossing, vooral voor nieuwbouw en voor huizen van na 2012. Een collectief warmtenet voor wijken met een hoge dichtheid en voor alle andere wijken een combinatie van elektrische warmtepompen en duurzaam gas.
Over de techniek maak je je dus niet zoveel zorgen, ook omdat je weet dat er tal van deskundigen zijn die je daarbij kunnen helpen. Al ben je ook daar niet helemaal gerust op, want nogal wat deskundigen zijn wel erg overtuigd van hun eigen oplossing en zien participatie vooral als een slimme manier om de bewoners te overtuigen dat hun oplossing de beste is. Was niet juist dát de oorzaak van de totale mislukking om in de gemeente twee windmolens te plaatsen?
Snelheid maken
Waar je je echt zorgen over maakt – en eerlijk gezegd ook wel tegenop ziet – is het maatschappelijk proces dat nodig is om snelheid te kunnen maken.
Hoe zorg je voor zo’n groot mogelijke maatschappelijke acceptatie? En als je straks in de gemeenteraad een besluit wil nemen om wijk X in 2028 over te laten gaan op een collectief warmtenet, hoe voorkom je dan dat er boze burgers in de raad staan die met veel emotie komen vertellen dat ze niet gehoord zijn en zich overrompeld voelen? Of op hoge toon eisen dat ze gecompenseerd moeten worden voor de aanpassingen aan hun convectors of de aanschaf van de nieuwe inductieplaat.
Het bevechten van populistische frames
Je hebt geen zin in het bevechten van het populistische frame dat warmtenetten ‘communistische gedrochten zijn die consumenten jarenlang op veel te hoge kosten jagen.’ Je wordt nu al moe van de eindeloze raadsvergaderingen waar de raadsleden met veel bombarie verkondigen dat volgens Elsevier de klimaatverandering een hoax is en 10 minuten minder douchen veel effectiever is….
Je weet als geen ander dat een raad nogal eens opportunistisch, sommige zeggen irrationeel, kan reageren en je vreest dat veel mooie plannen uit het collegeprogramma in de raad sneuvelen als je niet zorgt voor voldoende acceptatie vooraf. Met alle negatieve publiciteit die daar dan weer bij hoort.
Gedeelde informatie en kennis
Maar je hebt inmiddels ook genoeg bestuurlijke ervaring om te weten dat dat niet hoeft te gebeuren als je er maar voor zorgt dat je een helder en eerlijk besluitvormingsproces doorloopt, gebaseerd op gedeelde informatie en kennis, waarin alle betrokken partijen op het juiste moment hun inbreng hebben. Je weet dat zo’n proces geduld en tijd vergt, maar je weet ook dat die tijd altijd teruggewonnen wordt als je eenmaal vlak voor de definitieve besluitvorming staat. Je gemeente heeft immers al vaker gemerkt dat dergelijke co-creatie processen tot heel goede resultaten leiden. Dus dat moet ook bij de warmtetransitie kunnen.
Een uitgewerkt proces
Je zou dus graag willen dat je wist hoe zo’n proces er voor de warmtetransitie uit zou kunnen zien. Gelukkig hoor je van collega’s dat de afgelopen jaren al veel denkwerk is verricht om dat proces te schetsen. Het is uitgewerkt door een breed samengestelde werkgroep, die minister Kamp nog in het leven heeft geroepen als onderdeel van zijn Warmtetafel. En wordt nu verder uitgewerkt aan de tafels van het Klimaat Akkoord.
Meer weten? Lees meer over het proces!
Hoe dat proces eruit ziet staat in grote lijnen beschreven in een kleurrijke brochure. Je kunt het vinden op deze pagina.
